|
Silniki
Wczesne
pojazdy użytkowe były napędzane silnikami parowymi, elektrycznymi
bądź benzynowymi. Dziś przeważającą większość napędzają silniki
dieslowskie. Pierwszy nadający się do użytku pojazd z takim
silnikiem powstał we wczesnych latach 20. Silniki diesla nadają
się szczególnie do pracy przy dużych obciążeniach, jak przy
transporcie dużych ładunków, i przy niewielkich prędkościach, w
taksówkach i autobusach miejskich.
W połowie lat 20. zakończono produkcję ciężarówek z silnikami
parowymi. Jedną z ich największych wad było to, że nie dało się
ruszyć takim pojazdem zaraz po uruchomieniu silnika, gdyż
zagrzanie wody w zbiorniku, tak by uzyskać parę, zabierało trochę
czasu.
Pojazdy elektryczne mogły ruszać natychmiast, jednakże ich ciężkie
akumulatory rozładowywały się szybko i pojazdy te miały
ograniczony zasięg. Co więcej, ich silniki byty zbyt słabe, by
napędzać większą ciężarówkę bądź autobus. Pomimo że do dziś
znacznie poprawiono sprawność silnika elektrycznego, to wciąż zbyt
mało ładunku elektrycznego można pomieścić w akumulatorach o
rozsądnej wielkości, by pojazdy elektryczne wyparły te napędzane
silnikami spalinowymi.
Lecz silniki elektryczne są szeroko używane w pojazdach, które
poruszają się na stosunkowo niewielkie odległości i ze stosunkowo
niewielkimi prędkościami, jak np. wózki golfowe. Sposób jazdy
takich wózków, polegający na bardzo częstym ruszaniu i
zatrzymywaniu się po przejechaniu parunastu metrów, szybko
spowodowałby zużycie każdego silnika spalinowego. Lecz silniki
elektryczne są wręcz idealne do takich właśnie zastosowań. Po
zakończeniu pracy w dzień akumulatory można łatwo naładować w
nocy.
Pojazdy elektryczne są bardzo wygodne na obszarach o ograniczonym
ruchu kołowym, gdzie ilość zanieczyszczeń produkowanych przez
silniki spalinowe poważnie zagrażałaby środowisku lub zdrowiu
ludzi. Przykładowo, wózki akumulatorowe przewożą bagaże na
stacjach kolejowych, a w centrach niektórych miast mogą poruszać
się lekkie auta dostawcze napędzane wyłącznie silnikami
elektrycznymi.
Pojazdy elektryczne wszystkich rodzajów stają się coraz
popularniejsze w USA, gdzie wiele stanów wprowadziło lub zamierza
wprowadzić bardzo
rygorystyczne przepisy dotyczące ilości szkodliwych substancji
emitowanych przez silniki samochodów. Programy rozwoju pojazdów
elektrycznych, których celem jest ograniczenie źródeł
zanieczyszczenia środowiska naturalnego, są realizowane również w
Japonii i Europie. W Europie jeździ już pewna ilość autobusów na
gaz. W Kanadzie zaś wprowadzono do eksploatacji autobusy z
silnikami elektrycznymi zasilanymi z komórek paliwowych
spalających wodór i tlen, w rezultacie czego powstaje woda.
Duże ciężarówki są zagrożeniem dla zdrowia w znacznie większym
stopniu niż samochody osobowe. Pomimo że można zrobić je
czystszymi przez zastosowanie alternatywnych źródeł energii, to
zajmują bardzo dużo miejsca na drodze, bardzo hałasują i w dużym
stopniu niszczą nawierzchnię dróg. Ciężarówki to tylko około 5%
wszystkich pojazdów poruszających się po drogach, lecz produkują
więcej hałasu niż cała reszta. Obliczono, że w pełni załadowana
ciężarówka przyczynia się do niszczenia nawierzchni w takim samym
stopniu, jak 60000 samochodów osobowych.
Wiele przemawia za tym, aby zamiast transportu drogowego używać
kolei. W tabeli poniżej przedstawiono wartości obliczone dla
przewiezienia I miliarda ton ładunku na dystansie I kilometra za
pomocą ciężarówek i kolei:
Ciężarówki
Kolej
Emisja dwutlenku węgla
0,22 kg
0,05 kg
Emisja tlenków azotu
3,60 g
0,22 g
Emisja węglowodorów
0,81 g
0,05 g
Sadza
0,23 g
0,03 g
Ranni i zabici w wypadkach
248
10
Tak się jednak składa, że transport kolejowy jest droższy, co
więcej, są kłopoty z załadunkiem i rozładunkiem towarów masowych,
więc wytwórcy wolą wykorzystywać przewoźników drogowych lub własny
transport samochodowy.
Potężne ciężarówki napędzane silnikami dieslowskimi
przemierzają całą Amerykę Północną. W przeciwieństwie do
ciężarówek europejskich ; w amerykańskiej kierowca siedzi za
przednią osią i za wysuniętym daleko w przód silnikiem.
|